Docenten, onderwijskundigen en opleidingsmanagers die projectonderwijs willen inzetten om een transformatief leerproces bij studenten te faciliteren. Onze ‘Learner’s Journey’ biedt jou een krachtig model om projectonderwijs te structureren en transformatief te maken. Door het combineren van scaffolding (geleidelijke begeleiding), de 7C’s van transformatief leren en een duidelijk groeipad, wordt projectonderwijs een krachtige methode die leidt tot betekenisvolle leerresultaten, in plaats van chaos en frustratie.
Leren door te doen, zelfstandig en praktijkgericht aan de slag, met authentieke opdrachten uit het werkveld – dat is de kern van goed projectonderwijs. Het is een krachtige onderwijsvorm, maar als het niet goed wordt ingericht, leidt het vooral tot chaos en frustratie.
— geschreven door Thomas DrenthZonder de juiste structuur en leeromgeving kunnen studenten stuurloos raken en blijven die mooie leeropbrengsten uit. Te vaak worden studenten in het diepe gegooid zonder een duidelijke begeleiding. Dit resulteert in stuurloze projecten, een gebrek aan leerwinst en onnodige stress. Als we projectonderwijs goed willen inzetten, moeten we het dus zorgvuldig ontwerpen.
Dit artikel is bedoeld voor:
Goed projectonderwijs gaat verder dan alleen het meegeven van een opdracht en los te laten. Het is transformatief: studenten leren niet alleen wat ze moeten weten of doen, maar ook hoe ze zich tot die kennis en vaardigheden verhouden.
Ze worden uitgedaagd om hun eigen ideeën, werkwijzen en toekomstvisie te ontwikkelen. Dit vraagt om een andere rol van de docent: niet langer alleen kennisoverdrager, maar begeleider van een uitgebreid leerproces. Dit betekent dat het hoofddoel niet is dat studenten een opdracht uitvoeren, maar zich door de ervaring persoonlijk ontwikkelen. Om dit te bereiken, moeten we projectonderwijs zo ontwerpen dat de context en de leerervaring even belangrijk zijn als de inhoud of het eindresultaat. Hier komt de Learner’s Journey om de hoek kijken.
De Learner’s Journey is een gestructureerde manier om projectonderwijs op te bouwen. Dit model, geïnspireerd op de Hero’s Journey (een structuur gebruikt in storytelling waarin een held een transformatieve reis doormaakt), laat zien hoe studenten groeien door uitdagingen en reflectie. Elke student maakt een leerreis door tijdens een project, programma, of opdracht, vol uitdagingen en groeimomenten. Door deze reis bewust te ontwerpen, creëren we een betekenisvolle leerervaring.
1. Status Quo: Waar start de student?
Voordat een leerproces begint, moet je weten waar studenten staan. Dit betekent inzicht krijgen in:
- Hun achtergrond, motivatie en startniveau.
- Hun houding ten opzichte van het vak of de opdracht.
- Mogelijke drempels of onzekerheden waarmee ze te maken hebben.
In de praktijk: Voer een nulmeting uit, laat studenten reflecteren op hun startpunt en bespreek samen wat ze hopen te leren.
2. Oproep tot Avontuur: De uitdaging prikkelen
De eerste stap naar groei begint met nieuwsgierigheid en uitdaging. Studenten moeten worden geprikkeld om aan hun leerreis te beginnen. Dit kan door:
- Een betekenisvolle casus of praktijkprobleem te presenteren.
- Studenten uit te dagen met een probleem waarvoor ze nog geen kant-en-klare oplossing hebben.
- Het project relevant te maken door het te koppelen aan hun interesses of toekomstige beroep.
In de praktijk: Start met een inspirerende opdracht of een ‘real-life’ uitdaging die studenten aanspreekt.
3. Hulp van een Mentor: De rol van de docent als coach
Geen enkele held begint een reis zonder een mentor. In projectonderwijs betekent dit dat studenten de juiste begeleiding krijgen:
- Coaching en begeleiding afgestemd op hun niveau.
- Een veilige omgeving waarin vragen gesteld mogen worden.
- Scaffolding: eerst veel ondersteuning, die langzaam wordt afgebouwd.
In de praktijk: Geef duidelijke kaders, bied methodieken aan, maar laat studenten zelf keuzes maken binnen die structuur.
4. Vertrek over de Drempel: Buiten de comfortzone stappen
Nu is het tijd om de eerste echte stap te zetten. Studenten laten hun vertrouwde manier van werken los en betreden een onbekend gebied. Dit is spannend en kan weerstand oproepen.
In de praktijk: Creëer een duidelijke kick-off waarin studenten hun opdracht begrijpen en hun eerste stappen zetten. Maak ruimte om twijfels of onzekerheden te bespreken. Help ze eventueel met hun onzekerheden door middel van een behulpzame workshop.
5. Beproevingen & Hard Werken: Uitdagingen en groei
Tijdens het project stuiten studenten op obstakels. Dit is een essentieel leerpunt: juist door problemen op te lossen leren ze vaardigheden als doorzettingsvermogen en creatief denken.
In de praktijk: Zorg voor tussentijdse uitdagingen, deadlines en reflectiemomenten waarin studenten hun aanpak moeten evalueren.
6. Crisis & Verdieping: Het kantelpunt van echte groei
Op een gegeven moment bereiken studenten een crisis: ze zitten vast, lopen tegen hun eigen grenzen aan of twijfelen aan hun aanpak. Dit is het moment voor verdieping:
- Zelfreflectie: Wat gaat goed? Wat kan beter?
- Kritische vragen stellen om studenten te laten nadenken over hun keuzes.
- Inzicht bieden in hoe falen onderdeel is van leren.
In de praktijk: Plan begeleidingsmomenten in waarin studenten reflecteren op hun proces en keuzes heroverwegen.
7. Groei is Beloning: Beheersing en succeservaring
Na doorzetten en reflectie ervaren studenten dat hun inspanning resultaat heeft. Ze worden vaardiger en krijgen vertrouwen in hun eigen kunnen. Dit is waar ze zien dat hun harde werk vruchten afwerpt.
In de praktijk: Laat studenten successen vieren. Dit kan door het organiseren van presentaties of het verzamelen van bewijsstukken in een portfolio. Zorg dat het hierbij niet alleen gaat om feedback of een beoordeling, maar geef ook complimenten en zet hun resultaat in de spotlight.
8. Conclusie door Resolutie: Eigenaarschap en afsluiting
De laatste fase van de Learner’s Journey draait om afronding en het overdragen van eigenaarschap aan de student. Dit is het moment waarop ze al hun geleerde kennis en vaardigheden in de praktijk brengen:
- Studenten werken zonder begeleiding aan een eindresultaat of -product.
- Ze tonen hiermee aan wat ze in het project hebben geleerd.
- Ze reflecteren op hun persoonlijke groei en ontwikkeling.
In de praktijk: Stel duidelijke kaders en verwachtingen aan een eindresultaat of -product waarmee studenten kunnen laten zien wat ze hebben geleerd. Geef ze de ruimte om zelfstandig te werken, maar faciliteer ook een moment van trots en showcasing, bijvoorbeeld in de vorm van een presentatie of expositie. Laat studenten hun eigen ontwikkeling in kaart brengen en formuleren wat ze in de toekomst verder willen leren.
De 7 C’s: Kaders voor Transformatief Leren
Om projectonderwijs transformatief te maken, kunnen docenten de 7 C’s als richtlijn gebruiken. Deze zijn al verwerkt in de Learner’s Journey, maar het is altijd goed om jezelf de volgende vragen te stellen en te controleren of alle principes worden toegepast. Niet alleen tijdens het ontwerp van je programma, maar vooral ook tijdens de uitvoer van het programma.
Door deze principes toe te passen, leg je een stevig fundament onder je projectonderwijs.
- Connection: Hoe maak je contact met studenten? Is dit op een manier en moment waarop je ze écht bereikt?
- Conditions: In welke omgeving, op welke manier, en onder welke omstandigheden gaan studenten aan de slag? Werkt dit echt het beste voor de studenten?
- Context: Wat gaan de studenten leren en waarom is dit waardevol? Kun je dit voldoende uitleggen?
- Content: Wat hebben studenten nodig om succesvol te zijn in hun project of opdracht? Biedt je hierin als docent en coach voldoende?
- Craft: Hoe daag je studenten uit om te groeien? Leg je tussentijds voldoende (kleinere) uitdagingen op hun pad?
- Character: Hoe maak je hun ontwikkeling zichtbaar? Wordt er voldoende bewijs geleverd voor henzelf en voor jou als docent om trots te kunnen zijn?
- Confidence: Hoe bouw je zelfvertrouwen en eigenaarschap op? Geef je studenten zelf voldoende controle en ben je als coach voldoende betrokken?
Waarom de Learner’s Journey werkt? De Learner’s Journey (en de 7 C’s) helpen om structuur en betekenis te geven aan projectonderwijs.
Het zorgt ervoor dat:
- Studenten een duidelijke lijn in hun leerproces ervaren.
- Docenten en coaches weten wanneer ze moeten ondersteunen en wanneer ze ruimte moeten geven.
- De focus niet alleen op inhoud ligt, maar ook op persoonlijke groei.
Wil je aan de slag met de Learner’s Journey in jouw projectonderwijs? Laten we samen kijken hoe we dit in jouw programma kunnen integreren!