De onzekerheid rondom innovatie.

Innoveren zonder risico? Dat moet je niet willen.

DoorBram van Houten op01 december 2017

Leestijd4 minuten

Vorige week sprak ik tijdens een meetup met iemand over iets waar wij ons (als organisatieadviseurs) alle dagen mee bezig houden; innovatie. Ze was geïnteresseerd in mijn verhaal, maar de resultaten van het proces waren onduidelijk en dat stelde haar niet gerust. Dus bleef ze vragen naar “zekerheid”— “Hoe weet je wat het resultaat zal zijn?”, en “Hoe ga je meten wat het resultaat is?” — maar die “zekerheid” is er gewoon niet. Innovatie is een pad vol onzekerheden: de oplossing? Geen idee. Het exacte resultaat of effect? Ook niet echt.

Soms moet je risico nemen. Werken in enkel zekerheid betekent namelijk werken met de bekende weg — en daar ga je niet zo snel iets vinden om de concurrentie voor te blijven. Het exacte resultaat kun je niet voorspellen. Wat je wel kan berekenen is de economische potentie van innoveren. Daarnaast, wanneer goed uitgevoerd, vallen die risico’s hartstikke mee.

Niet het resultaat, maar de waarde van innovatie.

De drang tot innoveren komt vaak vanuit een probleem of een nieuwe mogelijkheid waar veel potentie in lijkt te zitten. Deze factoren kan je gebruiken om te berekenen wat het mogelijke resultaat zou kunnen zijn als je aan de slag gaat.

Stel je werkt bij een klassiek reisbureau met als doelgroep gepensioneerden. Jullie aanbod is volledig ingestoken op internationale reizen voor wereldontdekkers. Doordat de doelgroep met de jaren steeds capabeler wordt op digitaal gebied verlies je snel terrein aan de online bureau’s. Wat je opmerkt is dat er nog geen digitale reisbureaus zijn die zich focussen op ouderen die door zorggebruik moeilijk een reis kunnen plannen. Een nieuwe markt met grote potentie.

Om uit te zoeken wat de marktpotentie is hebben we wat getallen nodig; we moeten weten hoe groot de markt is. Hoeveel gepensioneerden nemen er deel aan internationale reizen? Hoeveel mensen kunnen moeilijk reizen door zorggebruik? Zodra we dit weten kunnen we een inschatting maken van de investeringswaarde.

Stel je voor dat de marktpotentie ongeveer 21 miljoen euro per jaar bedraagt, dan weten we dat een investering van een half miljoen het risico dan waard zou kunnen zijn.

Uiteraard kan je nog een veel beter beeld krijgen van de potentie van deze nieuwe markt door intensief te gaan spreken met je klant. Door je te verplaatsen in het leven van je klant kun je enorm veel leren over hoe je deze markt met succes kan veroveren.

Met beide voeten grote kleine stappen zetten.

Je huidige business is nog niet overleden, maar je voelt het aankomen. Je hebt potentie gezien in een nieuwe markt; hoe ga je hiermee aan de slag? Veranderen is voor grote organisaties lastig. De kern van de business (logistieke- en dagelijkse bezigheden) moet blijven functioneren om er voor te zorgen dat er geld binnenkomt. Er worden immers kosten gemaakt. Met zo’n heel bedrijf de transitie ingaan gaat te langzaam; de kern doet wat het doet en is dat zo gewend. Als je vanuit die kern wil veranderen duurt het jaren voordat je uit die transitie komt. Als je dat haalt tenminste, want de wereld veranderd snel.

Om snel en effectief te veranderen moeten we ervoor zorgen dat onze innovatieve projecten niet worden geremd door de dagelijks gang van zaken. Dit kan op een aantal verschillende manieren:

Durfkapitaal
Door multinationals wordt er vaak gekozen voor het “inkopen” van nieuwe en relevante startups, waar vervolgens veel in wordt geïnvesteerd. (Zoals next47 van Siemens.)

Kanibaliseren
Grotere bedrijven met ruimte voor investeren kiezen vaak voor het initiëren van kannibalen. Hierbij wordt een nieuw business idee als startup naast het bedrijf opgezet dat gebruik kan maken van de (financiële) middelen die de core-business heeft. Zo wordt er gewerkt aan een nieuwe mogelijkheid, die als een zusterbedrijf wordt opgebouwd.

Gelieerd innoveren
Een optie is om intern een gedeelte van het bedrijf te gaan veranderen. De vaste kern gaan we namelijk niet zo snel veranderen, maar de vloeibare buitenkant (klantenservice, dienstverlening, etc.), daar kunnen we wel wat mee. Ga het gesprek aan met je klanten, spot de verbeterpunten, test ze en ga gewoon aan de slag.

Wat de overeenkomst is tussen deze drie mogelijkheden is dat je de sprong naar innovatie met beide voeten maakt (je moet er echt voor gaan), maar dat je dit wel in kleine (naar verhouding) stapjes doet. Je pakt iets aan, gaat ervoor, kijkt of het werkt en dan maak je de grote stap. Op deze manier neem je minder risico en kun je meerdere dingen uitproberen. Want al je geld op één paard inzetten, dat kennen we inmiddels wel.

Risico is onvermijdelijk en essentieel.

Onthoud dat risico essentieel is, dat je niet in de toekomst kan kijken, en dat degene die risico durft te nemen (en durft te proberen) uiteindelijk aan het langste eind trekt. Blijf niet alleen dat herhalen waarvan je de exacte uitkomst al weet, want de achtervolging gaat je nooit een toppositie opleveren. Er zijn genoeg mogelijkheden om berekend risico te nemen. Risico is niet eng. Ga ervoor.

 — Bram van Houten, van Op Scherp

Meer weten? Vragen? Stel ze via bram@opscherp.com