Methoden voor het uitwerken van ideeën in een creatieve sessie.

Hoe kun je op een creatieve manier ideeën uitwerken als team?

DoorRyco Wolbers op07 november 2018

Leestijd6 minuten

De eerste stap tijdens een creatieve sessie is eigenlijk nooit een probleem. Wij beginnen vaak op individueel niveau en laten iedereen los van elkaar ideeën opschrijven. Hierbij moet je mensen hooguit even helpen om hun creativiteit op gang te brengen. Maar, uiteindelijk wil je natuurlijk niet daar ophouden en achterblijven met een grote stapel onuitgewerkte ideeën. Je wil de ideeën met potentie gezamenlijk verder uitwerken, zodat je er na de sessie echt mee verder kan. Dit blijkt vaak een stuk lastiger te zijn.

Want hoe breng je hier structuur in aan? Hoe maak je beslissingen en behoud je als groep focus? Dit is vooral lastig omdat je de juiste balans moet behouden tussen divergeren en convergeren. Om verder te komen moeten er beslissingen worden gemaakt, maar je wil niet dat de groep in een negatieve spiraal terechtkomt waar er alleen maar kritiek wordt geuit.

Hiervoor heb ik een aantal methodes op een rij gezet die je als team (of als individu) kan gebruiken om ruwe ideeën verder uit te werken. Zet deze in wanneer er een idee met potentie op tafel ligt; een oplossing die je gezamenlijk verder uit wil werken en als groep wil onderzoeken.

Eerst tot de kern komen

Als je merkt dat de groep nog allerlei kanten opgaat rondom een favoriet idee, zorg dan dat je het eerst eens wordt over de kern. Probeer te werken vanuit dat waar je het als team over eens bent. De volgende methode kan helpen om het als team eens te worden over de basis van een idee.

Naam - Slogan - Afbeelding
Wordt het als team eens over de kern van een idee door de essentie te omschrijven aan de hand van een naam, een slogan en een afbeelding. Het beperkte aantal elementen forceert je om alles wat niet essentieel is weg te laten.

• Stap 1: Bedenk een naam voor het idee van maximaal 3 woorden.
• Stap 2: Bedenk een slogan die in combinatie met de titel inzicht geeft in de kern van het idee.
• Stap 3: Maak een tekening die het idee afbeeldt.
• Stap 4: Controleer of iedereen het eens is met de drie elementen en de essentie duidelijk overkomt.

Methodes voor uitwerken van ideeën

Storyboard
Werk je idee uit in de vorm van een storyboard. Zie dit als een stripverhaal waarin alle stappen van het idee, en wat dit voor de gebruiker doet, aan bod komen. Dit is een enorm waardevol middel om overzicht te creëren en forceert je om over de oplossing na te denken van begin tot eind. Door de eindgebruiker het hoofdpersonage in dit verhaal te maken, creëer je een verhaal waar anderen zich ook in kunnen verplaatsen. Zo eindig je met een krachtig middel om het idee over te brengen aan anderen, terwijl je als team duidelijkheid schept voor jullie zelf.

• Stap 1: Begin simpelweg met tekst en pijltjes en omschrijf op die manier de verschillende stappen in het verhaal. Het belangrijkste is om het idee op te breken in alle verschillende momenten. Denk hierbij aan de beginsituatie: wat is het probleem of de uitdaging waar een oplossing voor is bedacht? Kijk daarna naar de verschillende stappen waar het hoofdpersonage doorheen gaat en de beslissingen die hij of zij maakt. Eindig het verhaal met het effect dat je oplossing heeft, het eindresultaat.
• Stap 2: Voeg emotie toe aan iedere stap. Hoe voelt het hoofdpersonage zich? Dit kun je heel makkelijk doen in de vorm van smileys.
• Stap 3: Maak voor iedere stap een vakje, zoals in een stripverhaal, en vertaal alle stappen tot een afbeelding. Probeer zo goed mogelijk weer te geven wat er met de eindgebruiker gebeurd.

Ontleden & Verbeteren
Ontleed het idee door te bepalen wat de verschillende onderdelen en aspecten zijn. Bespreek vervolgens als groep hoe je ieder deel zou kunnen verbeteren of veranderen. Bekijk ook per onderdeel wat nog niet duidelijk is en ga hier verder op in.

• Stap 1: Ontleed het idee en bepaal als team wat de verschillende onderdelen/aspecten zijn. Dit kan chronologisch zijn (een storyboard helpt hier enorm bij), maar kijk ook naar de verschillende partijen en de rol die ze spelen, de middelen die worden ingezet, de omgeving, etc. Schrijf ieder onderdeel op een aparte post-it
• Stap 2: Bespreek per aspect wat je aan dit onderdeel zou kunnen veranderen, toevoegen of hoe je het zou kunnen verbeteren. Aspecten die nog niet duidelijk zijn uitgewerkt kun je beter uitwerken. Schrijf ook dit op post-its en hang die bij het bijbehorende onderdeel. Dit kan als groep, maar ook hierover zou je eerst individueel kunnen nadenken.
• Stap 3: Bepaal als groep welke nieuwe ideeën je aan de basis wil toevoegen. Door eerst te stemmen zie je snel waar de meerderheid enthousiast over is.

Kritisch & Creatief
Kijk eens kritisch naar het idee. Wat zijn de risico’s, de kritieke punten en waar liggen de uitdagingen. Blijf vervolgens niet in de kritische sfeer hangen, maar kijk met optimisme en creativiteit naar de punten die net zijn benoemd. Welke oplossingen kun je verzinnen om deze uitdagingen op te lossen?

• Stap 1: Geef één persoon de beurt om kritisch naar het idee te kijken en één punt te benoemen. Schrijf dit op een post-it en hang deze aan de muur.
• Stap 2: Kijk als groep creatief naar dit punt. Op welke manieren kun je dit oplossen? Probeer hierbij voort te bouwen op elkaars ideeën en zoek naar meerdere oplossingen. Hierbij is het verboden om kritiek te uiten op deze ideeën.
• Stap 3: Herhaal stap 1 & 2 tot de belangrijkste kritieke punten zijn benoemd en opgelost.
• Stap 4: Bepaal welke punten je ook daadwerkelijk wilt toevoegen aan het idee, ook hier kun je weer stemmen.

Focus herpakken
Als je op een gegeven moment wat langer in een creatieve sessie zit, kan het waardevol zijn om terug te kijken naar de originele uitdaging. Sluit het idee waar jullie nu aan werken hier nog op aan? Zijn er nog punten die je vergeten bent? Wat kun je doen om om ervoor te zorgen dat die aansluiting er wel weer komt?

• Stap 1: Pak de originele uitdaging erbij en bepaal of het idee waar nu aan wordt gewerkt hier nog steeds op aansluit. Schrijf op waar dit niet zo is en welke punten zijn vergeten.
• Stap 2: Denk als team weer na over deze punten en wat je nog aan het idee zou moeten toevoegen of veranderen.

Volgende stappen bepalen
Wat zijn buiten deze sessie om de volgende stappen om dit idee tot realiteit te brengen? Dit is vaak een goede methode om de sessie mee af te sluiten. Vooral wanneer je mensen verantwoordelijk maakt voor het zetten van deze stappen. Je wil natuurlijk voorkomen dat alle energie die in de sessie is gestopt en is vrij gekomen weer verdwijnt wanneer iedereen over gaat tot de waan van de dag.

• Stap 1: Denk individueel na over de stappen die nodig zijn om je idee tot realiteit te maken. Denk bijvoorbeeld na over wat je als team nog moet leren, welke andere mensen je mee moet krijgen, en welke middelen er nodig zijn. Schrijf al deze stappen op post-its. Probeer ze zo concreet mogelijk te maken.
• Stap 2: Laat iedereen delen wat hij heeft opgeschreven en bepaal welke stappen als eerste uitgevoerd moeten worden. Wat heeft de meeste prioriteit?
• Stap 3: Bepaal wie welke actie gaat uitvoeren. Maak dit zo concreet mogelijk en hang er een deadline aan.

Laat de energie niet verloren gaan

Iedere creatieve sessie is weer anders en daar zul je de methodes die je inzet op moeten afstemmen. Denk daarom van tevoren goed na over de onderwerpen die je wilt behandelen en de uitkomsten die je wilt behalen. Op basis hiervan kun je kaders aanbrengen voor het team en ze over dezelfde onderwerpen laten nadenken. Help het team om beslissingen te maken, documenteer deze goed en zorg dat er een duidelijke volgende stap is. Het zou zonde zijn als alle energie verloren gaat.

Zoek je meer hulp bij het vormgeven van een creatieve sessie? Ik help je graag, stuur vooral een mailtje naar ryco@opscherp.com.