Zo zet je een kennisraamwerk op als start van je designonderzoek.

Design Thinking: begin bij wat je niet weet.

DoorBram van Houten op29 juni 2018
Leestijd4 minuten

Vorige maand schreef ik over het vinden van respondenten voor je kwalitatief onderzoek. (Of in het geval van Design Thinking: je empathische fase.) Daarom leek het mij niet meer dan logisch om ook uit te leggen hoe je de juiste informatie vindt om je uitdaging op te lossen. Bij het vinden van de juiste kennis, is bepalen wat je moet gaan leren het vertrekpunt voor een succesvol project.

“Fall in love with the problem, not the solution.”

Stel je voor: je hebt samen met je team een duidelijke uitdaging gesteld waar je antwoord op wil. De uitdaging luidt: “Hoe kunnen we mensen met een fulltime kantoorbaan een zo comfortabele werkdag bieden?”. Je eerste reactie zal misschien zijn om de vraag te beantwoorden met oplossingen, maar kijk eerst nog even naar het probleem. Wat weet je nog niet over de uitdaging, waarvan je denkt dat het misschien handig is om er meer over te leren? Bijvoorbeeld:

  • Hoe ziet zo’n werkdag er eigenlijk uit?
  • Wat is er niet comfortabel aan zo’n werkdag?
  • Wat is het effect van een oncomfortabele werkdag op mensen?


Waar het hier om gaat is dat je de ‘gaten’ in je kennis (en bijbehorende aannames) naar voren brengt. Wat zou ik moeten weten over de uitdaging om met de juiste oplossing te komen, maar weet ik momenteel nog niet (zeker)? Dit doe je door als team een kennisraamwerk op te zetten. Dit kennisraamwerk laat je zien waar je meer over moet leren of welke aannames je moet bevestigen/ontkrachten. Pas als je dat gedaan hebt, kun je een onderzoek opzetten om deze gaten in je kennis te gaan vullen.

Wij doen dit meestal als volgt:

(Gebrek aan) kennis binnen team inventariseren

Haal je team bij elkaar en vraag ze individueel na te denken over wat ze weten en wat ze niet weten over de uitdaging. Geef ze hier een kwartier tot twintig minuten voor, zodat ze net even meer opschrijven dan het eerste dat in hun hoofd opkomt. Iedereen heeft nu een lange lijst met vragen die ze graag beantwoord zouden willen zien en een lijst met dingen die ze al weten. Vraag elk teamlid om even te vertellen wat hij of zij heeft opgeschreven. Dit dient weer als inspiratie voor de andere teamleden. Vul eventueel aan.

Controleren op aannames

Okee, even checken: iedereen heeft een lijst gemaakt met wat hij/zij al weet. Maar, weet je dit echt zeker? Kijk uit voor aannames en schrijf ze op. Dat we een bepaald beeld hebben van de wereld om ons heen, hoeft niet te betekenen dat het waar is. Door je hier bewust van te zijn kun je dit later valideren. Wij gaan er zelf voor het gemak vanuit dat we niks weten (een beginner’s mindset zorgt voor een frisse blik), maar het kan natuurlijk zo zijn dat je over kwantitatieve data beschikt die bepaalde zaken met zekerheid kan stellen. Onthoud wel dat kwantitatieve data ons alleen vertelt wat er gebeurt en niet waarom het gebeurt.

Samenbrengen en overzicht creëren

Samen heb je nu een enorme lijst gemaakt met potentiële belangrijke informatie en vragen. Nu is het een kwestie om de hele boel terug te brengen tot een enigszins overzichtelijke en werkbare hoeveelheid (relevante) vragen. Meestal vraag ik het team om keuzes te maken. Ben je met een groot team dan kun je iedereen een persoonlijke top drie laten maken, ben je maar met z’n tweeën dan kun je wat soepeler zijn. Haal de overlappende vragen eruit. Kijk samen nog even naar wat echt belangrijk en relevant is. Wees niet bang om iets te missen. Je loopt tijdens je onderzoek altijd tegen zaken aan die je nooit had verwacht. En dat is vaak nog waardevoller dan de informatie die je vooraf zocht.

Je hebt een raamwerk!

Als het goed is heb je nu een mooie lijst met vragen waar je de antwoorden bij kunt zoeken. Dit is het vertrekpunt voor je onderzoek en Design Thinking. Vanaf dit punt is het de vraag hoe je deze vragen gaat beantwoorden.

Blijf flexibel

Sommige vragen kun je beantwoord krijgen in een interview, sommigen kun je beantwoorden door je doelgroep te observeren, of misschien wel door ze een opdracht mee te geven. Let er wel op dat dit niet de vragen zijn die je je doelgroep letterlijk zou moeten stellen. Zorg dat je open vragen stelt, zodat mensen verhalen kunnen vertellen en vraag door op interessante antwoorden! Er zijn vele mooie voorbeelden van de mogelijkheden in een designonderzoek, maar ik denk dat dit binnenkort zijn eigen artikel verdiend! Hecht ook niet te veel waarde aan de vragen die je in het begin hebt gesteld. Je bent op zoek naar het probleem en dat is eigenlijk altijd iets wat je van tevoren nog niet had gezien of bedacht. Houd het doel in zicht, blijf bewust van wat je weet en niet weet, en dan zal iedere stap een leermoment zijn dat je dichter bij de oplossing brengt.

 — Bram van Houten, van Op Scherp



Benieuwd naar de volgende stap? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief (het grote gele blok hieronder) en lees onze nieuwste artikelen als eerste. Heb je vragen over het opstellen van een kennisraamwerk, mail mij dan via bram@opscherp.com